براساس چارچوب تدوین استراتژی،در مرحله اول (مرحله ورودی) دو اقدام مهم صورت می گیرد. ابتدا شناخت و ارزیابی عوامل داخلی شامل نقاط قوت و ضعف سازمان همچنین شناخت و ارزیابی عوامل خارجی شامل فرصتها و تهدیدات پیشروی سازمان با استفاده از ماتریسهای IFE و EFE صورت می گیرد. در این مرحله اقدام مهم دوم بررسی دقیق رقبای سازمان می باشد.
یکی از ابزارهای مفید برای تحلیل رقبا استفاده از ماتریس بررسی مقایسهای رقبا (Competitive Profile Matrix) است. به کمک چنین ابزاری تمامی رقبا در یک نگاه کلی با یکدیگر مقایسه میشوند. همچنین تفاوتها و تشابهات کسب و کار با آنها نیز مشخص میشود.
سوالات پیشنهادی که در مورد هر رقیب باید پاسخ داده شود:
ماتریس CPM ابزاری است که مقایسه بین رقبا را ساده میکند. اما مواد اولیه این ماتریس، اطلاعات و سوالاتی هست که در مورد هر رقیب وجود دارد. پیشنهاد میشود تمام عوامل ۷P در این ماتریس لحاظ شود.
عوامل ۷P در مدل آمیخته بازاریابی شامل موارد زیر هستند:
محصول (Product):
منظور از محصول، کالا یا خدماتی است که به مشتری عرضه میشود. محصول لزوماً یک چیز قابل لمس و فیزیکی نیست .منظور از “محصول ” در آمیخته بازاریابی آن بخش از ویژگیهای فیزیکی و کارکردی محصول است که میتوان برخی از آنها را اینگونه برشمرد: برند، کارکرد، مدل، کیفیت، ایمنی، پشتیبانی و گارانتی
• رنج قیمتی محصولات رقیب چگونه است؟ سیاستهای تخفیفی به چه شکل است؟
• ویژگیهای محصول و خدماتش چیست؟
توزیع یا مکان (Place):
در آمیخته بازاریابی به محل فروش و توزیع محصول و خدمت اطلاق میشود. مکان ممکن است یک مغازه خرده فروشی، یک شبکه توزیع ملی، یک وب سایت اینترنتی، یا یک کاتالوگ ارسالی از طریق پست مستقیم باشد. عرضه محصول، در مکان و زمانی که مشتری آن را میخواهد، یکی از حساس ترین جنبه های برنامه بازاریابی است.
• کانالهای توزیع و فروش رقیب به چه شکل است؟ (فروش مستقیم؟اینترنتی؟ فروش از طریق نمایندگان؟…)
قیمت (Price):
منظور از قیمت، همان هزینهای است که مشتری پرداخت میکند تا از محصول (کالا یا خدمات) استفاده کند.
قیمتگذاری محصول به متغیرهای بسیاری بستگی دارد و مهمترین عوامل مؤثر بر قیمتگذاری هزینهی تولید، بازاریابی و تبلیغات، نوسانات قیمتی، هزینهی توزیع و مانند آن هستند. اطلاع از نحوه قیمتگذاری های رقبا پارامتر بسیار مهمی در ماتریس رقابتپذیری می باشد.
• رنج قیمتی محصولات رقیب چگونه است؟ سیاستهای تخفیفی به چه شکل است؟
• چگونه میتوان مشتریانشان را متقاعد کرد تا از ما خرید کنند؟
• چگونه با ما رقابت میکنند؟ نسبت به حضور ما در بازار چه واکنشی نشان میدهند؟
پیشبرد فروش (Promotion):
شامل همهی ارتباطات بازاریابی از جمله تبلیغات و فعالیتهای تشویقی برای افزایش است. هدف از ترویج، افزایش آگاهی، جذب مشتری، افزایش فروش کالا و ایجاد یک نشان تجاری (برند) معتبر است.
• رقیب از چه رسانهها و شیوههای تبلیغات و بازاریابی استفاده میکند؟
• اهداف اصلیاش چیست؟ (افزایش سهم بازار؟ تولید محصولات جدید؟ ارائه محصولات ارزان؟ ورود به بازارهای جدید؟)
نیروی انسانی (People):
یکی از عناصر اصلی و تأثیرگذار در ارائهی خدمات، کارکنان و اشخاص هستند. استخدام افراد و آموزش دادن آنها در جهت یادگیری نحوهی ارائهی خدمت به مشتریان به منظور کسب مزیت رقابتی و موفقیت در بازار خدمات بسیار اهمیت دارد.
• منابع انسانی رقیب چه افرادی هستند؟ چه تخصصهایی دارند؟ مدیرانشان چه سابقهای دارند؟ چه ارتباطات استراتژیکی دارند؟
فرایند (Process):
به سیستمی اشاره دارد که به سازمان کمک میکند تا خدمت را به مشتری ارائه دهد.
• نقاط قوت رقیب چیست؟
• چند سال است که در بازار حضور دارد؟
• نقاط ضعف رقیب چیست؟
• اهداف اصلیاش چیست؟ (افزایش سهم بازار؟ تولید محصولات جدید؟ ارائه محصولات ارزان؟ ورود به بازارهای جدید؟)
• اگر از بازار خارج شود چه فرصتی برای ما ایجاد میشود؟
شواهد فیزیکی (Physical Evidence):
اشاره به تجربه مشتری ناشی از برخورد با امکانات فیزیکی ارائه دهنده کالا یا خدمات است. ظواهر فیزیکی شرکت، فروشگاه، نمایشگاه یا دفتر کار، یکی از عوامل اثرگذار بر ذهن مشتری است. مشخصات فیزیکی مکان و یا حتی پوشش کارکنان، باعث ایجاد یک تصویر از برند در ذهن مشتری است که باید مورد توجه قرار گیرد.
ماتریس زیر نمونه سادهای از ماتریس CPM است که میتوان با وزندهی به عوامل، به رقبا بر اساس اولویت امتیاز داد.