هتل بوتیک به آن دسته از هتل ‌هایی گفته می ‌شود که به خاطر خاص بودن سبک هنری و معماری خود شهره هستند. آنها معمولاً کوچکتر از گراند هتل ‌ها بوده و لوکس بودن هدف اصلی آنها نیست؛ بلکه خود، هدف اصلی بازدید هستند. 
بوتیک هتل یک ‌اصطلاح تلفیقی است‌که در آمریکای ‌شمالی و بریتانیا برای توصیف نوع متمایزی از هتل ‌ها بکار گرفته می ‌شود. (هم ‌اکنون این اصطلاح در سراسر دنیا بصورت استانداردی استفاده می ‌شود)

واژه «بوتیک» که از زبان فرانسوی وام گرفته شده در اصل برای نام ‌گذاری ‌فروشگاه ‌هایی‌ بکارگرفته‌ می ‌شد که بصورت تخصصی کالاهای نایاب و گران ‌قیمت را در مقیاسی کوچک (در برابر فروشگاه‌ های بزرگ) ، عرضه می ‌کردند.

با شروع قرن ۲۱ صنعت هتل‌ داری و Lodging روز به روز در یک مونوپول برَندهای بزرگان هتل ‌داری گرفتار شد. این برندها بصورت خاصی بیشتر در آمریکای شمالی پدید آمده بودند و سپس در سایر اقصی نقاط جهان با تکیه بر نام و قدمت ‌شان شروع به تسخیر بازار نمودند. این نفوذ گسترده باعث شد تا در تعریف هتل ‌داری تحولی بوجود آید و در حقیقت تعریف هتل نزد همگان به چیزی تبدیل شود که این غول ‌ها ارایه می ‌کنند یعنی « نقطه ‌ای موقت برای اسکان در طول مسافرت» بر باور کارشناسان بوتیک هتل ها در اوایل دهه ۱۹۸۰ پدید آمده ‌اند.

دو بوتیک هتل اولیه در سال ۱۹۸۱ یکی در محلهSouth Kensington لندن به نام Blakes Hotel با طراحی معمار معروفAnouska Hempel و دیگری بنام هتل Bedford در سن ‌فرانسیسکو که هم اکنون تحت سیطره یکی از بزرگ ‌ترین گرداننده‌گان بوتیک هتل در سراسر دنیا به نام Kimpton Group است که ۳۴ بوتیک هتل دیگر را تا به امروز اداره می ‌کند. پس از آنها سومین بوتیک هتل توسط فردی به نام Ian Schrager در نیویورک با عنوان Morgans Hotel که طراح معروف فرانسوی Andrée Putnam در سال ۱۹۸۴ افتتاح شد.

معماری و طراحی فضا

سبک (Style)، تفاوت (Distinction)، جذابیت (Attraction)، دوستانه ‌بودن (Intimacy) کلمات کلیدی این کانسپت می¬باشند. طرح معماری یک بوتیک هتل با نظر سخت‌گیرانه اجتماعی خاص که به دنبال فضایی متفاوت میباشند تا با معیارهای خاص آنها تطابق داشته باشد، چیزیست که وجه تمایز مهم بوتیک هتل را از هتل استاندارد تعیین می ‌کند. زیرا مشتریان معمولا به ناچار به یک هتل استاندارد مراجعه می‌کند در حالی که مسافرانی که به بوتیک هتل می ‌آیند، آن را از قبل انتخاب کرده اند.

هر بوتیک هتل تِم (Theme) خاصی را برای خود انتخاب کرده و سعی کرده تا این تم به شکل ‌های مختلفی در نقاط دیگر تکرار شود به طوری که حتی برای مشتری دایم خود نیز همیشه تاز‌گی داشته باشد. برای مثال Library Hotel در نیویورک یک طیف از تم ‌های خاص از عاشقانه (Romance) تا موسیقی را در تک‌تک اتاق‌ های میهمان ‌پذیر خود پیاده کرده است. برخی هتل ‌ها یک فضای تاریخی را به عنوان ساختمان انتخاب کرده ‌اند در حالی که برخی طراحی‌ های تازه متولد شده مدرن را با تلفیقی از عناصر تاریخی برای تاثیر بیشتر بکار گرفته ‌اند.

کیفیت سرویس دهی

یک قانون مهم درباره بوتیک‌ هتل‌ وجود دارد و آن این است که «تعداد اتاق ‌ها نباید از ۱۵۰ بیشتر شود». پس اندازه و وسعت در رابطه با بوتیک ‌هتل اهمیت دارد اما درست برخلاف هتل ‌های صنعتی که بزرگ ‌تر و بیشتر بودن فضای هتل را نشان برتری می ‌داند. دلیل این‌ کار بجز این که نوعی پرستیژ و منش‌ بالا را نشان می‌ دهد حقیقتی دیگر را در خود دارد و آن این است که «مشتری ارتباطی دلپذیرتر و رو در رو را با گردانندگان هتل خواهد داشت». پس نتیجه این می‌ شود که کیفیت خدمات بسیار مطلوب ‌تر خواهد بود. در این ‌گونه هتل ‌ها برای مثال کارکنان نام تک ‌تک میهمانان خود را به دلیل آشنایی دایمی می ‌دانند و از نیازهای آنها به بهترین شکلی با خبرند، تجربه ‌ای که در یک هتل بزرگ و ماشینی آن را احساس نخواهید کرد.

بازار هدف

بیشتر مشتریان بوتیک ‌هتل‌ها را کسانی تشکیل می ‌دهند که از نظر سنی بین ۳۰ تا ٦۰ سال سن دارند و در بهترین دوران از لحاظ میانگین درآمدی خود به سر می‌برند. آن‌ها اغلب دوست ‌دار تجربه ‌های کم ‌نظیر و بیاد ماندنی هستند و هیچ مکانی به جز بوتیک هتل نمی ‌تواند برآورنده آرزوهای آن ‌ها باشد.

برنامه‌ ریزی در سفر

یکی دیگر از صفات بارز بوتیک ‌هتل ها که نشأت گرفته از جوهره ساختار شکنانه آن است، انجام برنامه ریزی مسافرتی میهمانان خود در هنگام سفر است. یعنی تنها کافیست مسافر با انتخاب نوع تور مسافرتی خود از هتل فقط چمدان ‌ها را ببندد و همه چیز را به برنامه ‌ریزان خبره ‌ای که در هتل وجود دارد بسپارد تا آن‌ ها تمامی مراحل را به طور دقیق و با اطلاع از سلیقه و ذائقه مشتری طراحی و اجرا کنند. چنین چیزی به طور حتم خارج از توانایی یک هتل کلاسیک خواهد بود.

مدل اقتصاد‌ کوچک

بوتیک‌ هتل ها هرگز کمیت را بر کیفیت مقدم نمی ‌دانند، زیرا افزایش ظرفیت به معنای کاهش کیفیت خواهد بود و این خود آغازی بر فروپاشی ساختاری آن است. این مجموعه های کوچک به طرزی باورنکردنی با کیفیت، درست ‌کار و دوستانه هستند، چون مدل اقتصادی آن‌ ها این طور اقتضاء می‌ کند.

هتل بوتیک در ایران

در اسفند ۱۳۸۵ هتل بین ‌المللی لاله کندوان، به عنوان نخستین هتل بوتیک در ایران مورد بهره ‌برداری قرار گرفت. این هتل، سومین هتل صخره ‌ای دنیا است که در روستای تاریخی کندوان، واقع در ۶۲ کیلومتری جنوب غرب تبریز احداث شد. بوتیک هتل سرای عامری ‌ها نیز از برجسته‌ ترین نمونه‌های این سبک هتل در ایران می‌باشد. زیبایی و وسعت سرای عامری‌ها در میان خانه‌ های تاریخی ایران بی‌ مانند است؛ سرایی معظم با هفت حیاط در میانه، عالمی کامل را برای زندگی خانواده ‌ای بزرگ از اهل کاشان ساخته است.

این سرا در ۲۷ خرداد ماه سال ۱۳۹۳ با ۱۵ کاشانه و کاشانک با امکاناتی شامل دو رستوران، سرای قهوه، چای خانه، نگارخانه و آمفی تئاتر در قلب فرهنگی شهر کاشان به بهره ‌برداری رسید. بسیاری از واحدهای گردشگری در تهران نیز این نام استفاده می کنند که بسیاری از آنها همان سرویس آپارتمان ها هستند و خدمات کامل یک سرویس آپارتمان را در اختیار استفاده کنندگان قرار می دهند و می توان گفت بوتیک هتل ها در شهرهای بزرگ نامی مصطلح برای سرویس آپارتمان ها می باشد. باید به این نکته توجه داشت که استفاده از واژه بوتیک هتل مستلزم داشتن کانسپت و تِم ویژه با توجه به تعاریف ذکر شده می باشد.