آنالیز SWOT (سوات)

آنالیز SWOT یکی از تکنیک‌های موثری است که کمک می‌کند عوامل درونی و عوامل بیرونی دخیل در یک موضوع کنار هم سنجیده شوند و می توان از ارتباط بین آن ها به نفع سازمان استفاده نمود.
ماهیت قوت و ضعف به درون سازمان مربوط می‌شود و فرصت‌ها و تهدیدات معمولا محیطی هستند.

عوامل درونی

نقاط قوت و ضعف هر دو از عوامل درونی مربوط به کسب و کار است. عواملی درونی مانند موارد زیر که باید بررسی شود که در هر کدام از آن‌ها چه نقاط ضعف و قوتی وجود دارد:
• مسائل مالی :مانند بودجه، منبع درآمد، بدهی و…
• ارتباطات بازاریابی :ویزیتورهای باتجربه، سیستم توزیع کالای قوی، خوش‌نامی و…
• منابع فیزیکی :مانند موقعیت مکانی شرکت‌، امکانات و تجهیزات شرکت‌ و…
• منابع انسانی :کارکنان‌، طرفداران برند و…
• مسائل حقوقی :ثبت اختراع، حق مالکیت معنوی، ثبت برند و سایر مسائل حقوقی
• و…
ممکن است نقاط قوت یا ضعفی خارج از دسته‌بندی فوق وجود داشته باشد. این دسته‌بندی صرفاً یک نوع راهنما برای بهتر پیدا کردن نقاط قوت و ضعف‌ است.

نقاط قوت (Strengths):

قوت های سازمان همان منابع و توانایی‌هایی است که سازمان در اختیار دارد و می‌تواند از آن‌ها به منظور ایجاد یک مزیت‌رقابتی استفاده کند.
چند سوال کلیدی که در لیست کردن نقاط قوت باید به آن‌ها توجه شود. کسب‌ و کار ما چه مزایایی برای مشتریان دارد؟ ما چه کاری را بهتر از بقیه انجام می‌دهیم؟ نظر مردم درباره‌ی ویژگی‌های مثبت ما چیست؟ چه فاکتورهایی باعث افزایش فروش ما شده؟ امتیاز ما نسبت به سایر رقبا چیست؟
لازم است دقت شود که وقتی داریم نقاط قوت خودمان را ارزیابی می‌کنیم، باید آن ها را در مقایسه با رقبای خود در نظر بگیریم. برای نمونه، اگر همه رقبای ما محصولاتی با کیفیت بالا ارائه می‌دهند، دیگر تولید محصولات با کیفیت بالا نقطه قوت ما نیست، بلکه یک ضرورت است. بهتر است برای پیدا کردن نقاط قوت، ببینیم که چه عامل یا عواملی ما را از بقیه جدا می‌کند و برگ برنده ما در عرصه رقابت است.

نقاط ضعف (Weaknesses):

نبودن بعضی از توانایی‌های کلیدی در سازمان میتواند به عنوان یک ضعف در سازمان تلقی شود. 
چند سوال کلیدی که در لیست کردن نقاط ضعف باید به آن‌ها توجه شود. لازم است کدام بخش کارمان را بهتر کنیم؟ کدام کار باعث کاهش فروش‌مان شده؟ بهتر است بی‌خیال کدام کار بشویم؟ مشتریان نقاط ضعف ما را در چه چیزی می‌بینند؟ و یا کسب‌وکار ما از بیرون چه‌شکلی است؟

عوامل بیرونی:

این عوامل، یا به صورت مستقیم یا به صورت غیرمستقیم بر کسب و کار تاثیر خواهد گذاشت. حالا ممکن است از دل آن فرصت‌هایی بیرون بیاید، یا از بخت بد، تهدیدهایی را به کسب و کار تحمیل نماید:

• وضعیت بازار: مانند محصولات جدید، تکنولوژی جدید یا مثلا تغییر نیازهای مشتری

• ارتباطات :فرصت‌ها و تهدیداتی که در ارتباطات‌ (برای مثال با تامین‌کنندگان، سهام‌داران، شرکای تجاری و…) پیش می‌آید.
• وضعیت اقتصادی :وضع اقتصادی شهر، کشور یا جهان
• بودجه‌رسانی :وام‌های مختلف یا تخفیف‌های مالیاتی و…
• وضعیت سیاسی :قوانین جدید مجلس، قوانین حمایت از محیط زیست، طرح‌های ریاضت اقتصادی، طرح‌های حمایت از تولید داخلی و…
• تقویم :ماه رمضان، زمستان سرد، عید نوروز، گرمای تابستان و…

فرصت‌ها (Opportunities):

شناسایی و بررسی دقیق محیط خارجی می‌تواند فرصتهای جدیدی را برای مدیران شرکت نمایان سازد و همین فرصت‌ها میتوانند آغازگر مسیر جدیدی برای توسعه و رشد باشند. فرصت ها میتوانند شامل نیازهای برطرف نشده مشتریان، کم شدن تکنولوژی های جدید، کم شدن محدودیت های قانونی، حذف موانع تجارت جهانی،.. باشند.

تهدیدها (Threats)

تغییر در متغیرهای خارجی و محیطی میتواند تهدیداتی را برای شرکت در پی داشته باشد. مواردی چون تغییر در سلیقه مشتریان که باعث فاصله گرفتن آنها از محصولات ما می‌شود، ظهور محصولات جایگزین پرقدرت، افزایش محدودیت‌های تجاری و …

استراتژی‌های تولیدشده توسط SWOT:

استراتژی‌های SO: استراتژی‌هایی که در آن از نقاط قوت‌ برای بهره‌برداری از فرصت‌ها استفاده می‌شود.
استراتژی‌هایWO: استراتژی‌هایی که در آن فرصت‌ها می‌توانند در جهت رفع نقاط ضعف‌ به کار روند.
استراتژی‌های :WT یک استراتژی کاملا دفاعی است که مانع آسیب دیدن شرکت از تهدیدات محیط خارجی به علت غلبه برضعف‌هایش میشود.
استراتژی‌های :ST در این استراتژی، با استفاده از نقاط قوت‌، تهدیدات‌ خنثی می‌شوند.

2 نکته مهم در تحلیل SWOT:

آندرو چارژ، مدیر عامل شرکت Money Crashers در این باره می‌گوید:
اشتباه اکثر مدیران این است که روند چنین تحلیلی را نادیده می‌گیرند و به یک حساب سرانگشتی و ذهنی راضی می‌شوند. اما هر کسب وکاری نیازمند دقیق‌ترین نوع تحلیل SWOT می‌باشد.
شاون والش مدیر و مالک شرکت Paradigm Computer Consulting اعتقاد دارد که تحلیل SWOT باید به صورت تیمی صورت گیرد: بهتر است که علاوه بر رئیس شرکت و مدیران بازاریابی، دیگر کارمندان شرکت نیز درگیر فرآیند تحلیل SWOT باشند و آن‌ها نیز در شناسایی فرصت‌ها، تهدیدها و نقاط قوت و ضعف شرکت، سهمی داشته باشند. به نوعی تحلیل SWOT کسب و کار به صورت تیمی انجام شود.

:بیشتر بخوانید

ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی IFE، EFE

ماتریس رقابت CPM

ارزیابی اقدام و موقعیت استراتژیک SPACE

ماتریس گروه مشاوران بوستون

تحلیل عوامل داخلی و خارجی

 ماتریس استراتژی های اصلی

تصمیم گیری و اولویت بندی استراتژی ها QSPM, ACCEPT

مدل جنرال الکتریک GE