مطالعه فرصت Opportunity Study

مطالعه فرصت ابزاری برای شناسایی سریع و برآورد جذابیت یک فرصت کسب و کار در بازار است. مطالعه فرصت بخشی از برنامه ریزی استراتژیک کسب و کار است و پیش از اقدام به تولید یک محصول جدید یا ارائه خدمات صورت میگیرد. از این طریق میتوان بازار را برای کسب سود محتمل و درآمد ناشی از ایجاد این کسب و کار ارزیابی کرد. یکی از مهمترین فاکتورهایی که در مطالعات فرصت مورد بررسی واقع می شود، پیش بینی تقاضا برای محصول و یا خدماتی است که قرار است روانه بازار شود.
برخی از مهمترین مواردی که در یک مطالعه فرصت باید به آنها پرداخت، این موارد هستند: شناسایی سودآورترین بخش بازار، تعیین نرخ رشد این فرصت در بازار، شناسایی رقبا و تحلیل شکاف موجود میان خود و رقبا، شناسایی نقاط تمایز اصلی که سبب ماندگاری در بازار خواهند شد و غیره. از طریق پاسخگویی به مواردی از این دست، صاحبان کسب و کار تصمیم خواهند گرفت که چگونه وارد بازار شوند و گزاره های ارزشی اصلی آنها در بازار چگونه خواهد بود. 

یک مطالعه فرصت معمولا از پنج مرحله و بخش تشکیل می شود:


1. معرفی و شناسایی عوامل محیطی و تأثیرگذار در یک کسب و کار

عواملی که در این بخش باید به عنوان عوامل تأثیرگذار پیرامونی مورد مطالعه قرار بگیرند شامل این موارد هستند: موقعیت و شرایط اقتصادی، تحلیل های مرتبط به ابعاد حقوقی و قانونی، ویژگی ها و مشخصات ساختارهای تکنولوژیک (آخرین تکنولوژی بازار، وضعیت توسعه و پژوهش)، مسائل مرتبط اجتماعی و تحلیل های مربوط به محیط طبیعی. 
تحلیل های محیطی در بخش املاک و مستغلات و انجام مطالعات فرصت یک پروژه ساختمانی شامل مطالعه و بررسی محیط فیزیکی پیرامون اطراف محل تعیین شده برای پروژه نیز خواهد بود. ویژگی های شهر و محله مورد نظر، کیفیت سطح زندگی، کاربری ها، دسترسی ها، قوانین و مقررات شهری، قیمت زمین و سایر هزینه ها، خدمات شهری و … شامل این تحلیل می باشند.


2. توصیف صنعت مدنظر و چشم انداز آن

در این بخش باید تحلیلی جامع از صنعت مورد نظر صورت پذیرد: اندازه و نوع این صنعت در زمان حال و پیش بینی برای حداقل 3 تا 5 سال آینده، انواع روش های موجود بازاریابی موجود در این صنعت، گرایش های اصلی توسعه در این صنعت و اصلی ترین راهکارهایی که این حوزه برای فرصت پیش روی ما در اختیار قرار می دهد.


3. تحلیل رقبای اصلی

در این بخش محصول و یا خدمات ما باید به خوبی توصیف و شرح داده شود و جایگاه آن در بازار معین و مشخص شود. تصمیم گیری نسبت به این محصول و یا خدمات و نوع آن، حاصل مطالعات صورت گرفته در مراحل قبلی است. گاهی ممکن است محصول و یا خدمات در حالت های مختلفی در نظر گرفته شود. سناریو نویسی به تصمیم گیرندگان کمک می کند که در صورت عدم توجیه پذیری یک طرح در انتهای مطالعه، بتوانند حالت های مختلف دیگر را نیز مورد بررسی قرار دهند و بنابراین انعطاف پذیری بالاتری در تصمیم گیری داشته باشند. 
تعیین موقعیت محصول باید به صورت شرح نقاط قوت و ضعف آن از دید استفاده کنندگان و مشتریان باشد تا تصویر بهتری نسبت موقعیت در نظر گرفته در بازار به دست آید. سپس مواردی همچون کانال های بازاریابی، قیمت گذاری، برنامه های ترویجی، خدمات قابل ارائه، سهم بازار، و تعیین استراتژی ها برای مواجهه با رقبا مورد مطالعه قرار گیرد.


4. تعیین مشخصات بازار هدف

فاکتورهایی که باید در این بخش مورد توجه قرار گیرند: شناسایی مشتریان بالقوه، کانال های موجود برای ارتباط، نیازهای عمومی گروه مخاطب، شناسایی سلایق و خواسته های گروه مخاطب، شناسایی نحوه تصمیم گیری مخاطبان برای خرید، موضوعات تأثیرگذار بر انتخاب مخاطبان و غیره.


5. پیش بینی فروش و تحلیل های مالی

در این بخش از طریق ابزارهای مختلف قیمت گذاری و پیش بینی های حجم و مدت زمان فروش باید صورت پذیرد. سپس از طریق تحلیل های مالی و استفاده از مفاهیمی همچون نرخ بازگشت سرمایه، نرخ بازده داخلی، آنالیز حساسیت ارزش خالص فعلی پروژه و غیره راجع به ورود این محصول و یا خدمات به بازار تصمیم گیری می شود. در صورتیکه طرح بر مبنای سناریو نویسی پیش رفته باشد و بیش از یک انتخاب موجود باشد، تحلیل های مالی به خوبی به ما کمک خواهند کرد که در کنار در نظر گرفتن انواع دیگر شرایط موجود، یک گزینه را به عنوان گزینه برتر بتوانیم انتخاب کنیم.

نکته: تفاوت میان مطالعه فرصت و مطالعه امکان سنجی در آن است که مطالعه فرصت پیش از هرگونه اقدام و تصمیم گیری نسبت به آغاز یک پروژه انجام می شود و سعی بر آن دارد تا یک پروژه را در بهترین حالت ممکن در بازار سرمایه گذاری، تعیین و انتخاب کند. حال آن مطالعات امکان سنجی پس از انتخاب نوع و مشخصات یک پروژه صورت میگیرد و امکان عملی شدن آن چه از لحاظ تکنیکی و چه از لحاظ مالی و سپس بررسی سودآوری پروژه را مورد بررسی قرار می دهد و برای سرمایه گذاران و تصمیم گیرندگان امکان تصمیم گیری در مشارکت در یک پروژه خاص را فراهم می سازد.

مطالعه فرصت در عمل شامل اقدامات مختلفی می شود که بنا به هر پروژه و نوع درخواست کارفرما، شرایط موجود و استراتژی های گروه انجام دهنده مطالعه فرصت ممکن است دارای تفاوت هایی باشد. با این حال، کلیات این نوع از مطالعات در چارچوب یکسان است.

مطالب مرتبط