اوتلت مال‌ها یکی از انواع مراکز خرید نوینی هستند که غالباً خارج از شهرها، در محیط‌های وسیع و گسترده و به صورت یک طبقه ساخته می‌شوند. اوتلت مال‌ها که امروزه بخش جدایی‌ناپذیر اقتصاد بوده و به نوعی بخشی از فرهنگ خرید مردم را تشکیل می‌دهند، ریشه در دهه 30 میلادی ایالات متحده دارند.

در واقع اوتلت مال‌ها به دو دسته  فکتوری استور (factory store) و اوتلت استور (outlet store) تقسیم می شوند. در فکتوری استورها تنها یک برند خاص به فروش می‌رسد، اغلب در کنار کارخانه‌ها قرار داشته و توسط صاحبان همان برند هم اداره می‌شوند، اما در اوتلت استورها می‌توان برندهای متنوعی را مشاهده کرد. این فروشگاه‌ها در دهه 30 میلادی، در ابتدا مکانی بودند که کالاهای آسیب‌دیده یا مازادکارخانه خود را با قیمت پایین به کارکنان خود عرضه می نمودند. بعد از مدتی، این کار در میان افرادی غیر از کارکنان هم گسترش یافت و عرضه کالاها به صورت عمومی شکل گرفت. بدین ترتیب در سال 1963، اندسون لیتل (برند مردانه پوشاک)، فروشگاهی مستقل از کارخانه‌های خود در این حوزه را تأسیس کرد و در سال 1974 شرکت پوشاک آمریکایی “وی اف کورپوریشین” اولین اوتلت استور چندمنظوره را در ریدینگ پنسیلوانیا افتتاح نمود.

این دسته از مراکز خرید در دهه‌های 80 تا 90 میلادی رشد چشمگیری را تجربه کردند، بدین صورت که در سال2003 میلادی این مراکز در  260 فروشگاه خود در ایالات متحده 15 میلیارد دلار درآمد کسب کردند. همچنین تعداد این فروشگاه که در سال 1988 حدود 276 عدد بود، تا سال 2013 به 472 فروشگاه افزایش یافت. این فروشگاه‌ها تنها مختص ایالات متحده نبوده و اوت لت‌های مشهوری را می‌توان در اروپا و کشورهای دیگر نیز یافت.

به دلیل بهای نسبتاً کم زمین در محل‌های استقرار اوتلت‌ها، این مراکز عموماً در زمین‌های وسیع خارج از شهر ساخته می‌شوند به طوری که مساحت اینگونه فروشگاه‌ها بین 100هزار و گاهاً تا 600 هزار فوت مربع می‌رسد (55700-9300 متر مربع).  در اوتلت استورها می‌توان کالاهای تخفیف خورده را خریداری کرد و مزیت آن‌ها در این است که اغلب می‌توان، مجموعه‌هایی از برندهای مختلف را که در حال حاضر کمی قدیمی شده‌اند و به اصطلاح مد روز محسوب نمی‌شوند، با قیمت‌هایی بسیار پایین‌تر خریداری نمود. از آنجایی که نگهداری این اجناس در انبارها برای شرکت‌های سازنده هزینه بیشتری در بر دارد، تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند با هزینه کمتر (فروش به نرخ پایین‌تر) از هزینه‌های گزاف انبارداری اجتناب ورزند. تنوع بالای این فروشگاه‌ها خود از دلایل دلیل علاقه مندی بسیاری از مخاطبان برای خرید از این دسته مراکز خرید است.

اگرچه اغلب این اجناس مدت‌ها در انبار مانده‌ و گرایش یا مُد روز محسوب نمی‌شوند، اما برخی از شرکت‌ها به صورت جداگانه، چندخط تولیدی را به این فروشگاه‌ها اختصاص داده و  اجناسی نسبتاً باکیفیت را با قیمتی ارزان عرضه می‌نمایند. برخی از اشخاص تنها برای سرگرمی از این مراکز دیدن و خرید می‌کنند، کما اینکه بسیاری از افراد به دلیل نداشتن توان مالی زیاد، برای خرید‌، تنها می‌توانند این مراکز را انتخاب نمایند. این نوع خرید می‌تواند بسیار مقرون به صرفه و اقتصادی باشد، چرا که هم اجناس کیفیت نسبتاً بالایی دارند و هم تخفیف‌های بسیار خوبی را شامل می شوند.

بسیاری از اوتلت‌های مشهور دنیا در مکان یک کارخانه قدیمی احداث شده‌اند و عموماً در خارج شهرها قرار دارند، لذا دسترسی به آن‌ها از طریق خودرو امکان‌پذیر است. استقرار رستوران‌ها و کافه‌ها در کنار معماری جذاب این مراکز از عوامل مهم انتخاب افراد برای گذران روزهای تعطیل خود می‌باشد و می توان گفت به دلیل جذابیت های متنوعی که در کنار خرید در این مراکز وجود دارد، این مرکز مقصدی برای گروه های متنوع بازدیدکنندگان محسوب می شود و به هیچ وجه دارای کلاس اجتماعی نظیر فروشگاه های حراجی یا دسته دوم فروشگاهی ها نمی باشد.

امروزه مکان اوتلت مال‌ها به تدریج به بازارهای سنتی نزدیک‌تر شده‌ است، اما همچنان فاصله امن آنها رعایت می شود که این فاصله جغرافیایی جهت به حداقل رساندن مناقشات احتمالی بین این دو نوع مرکز خرید در نظر گرفته می شود و همچنین این جداسازی جغرافیایی بر نوع مراجعه‌کنندگان و استفاده‌کنندگان هریک تأثیر می‌گذارد.

اغلب فروشگاه‌ها در یک اوتلت مال شامل فروشگاه‌هایی با مساحت بالا بوده و به برندهای پوشاک و صنایع وابسته معروف اختصاص داده شده و فروشگاه‌های ریزدانه در این مراکز دیده نمی شوند، همچنین رستوران ها، کافی شاپ ها و واحدهای خدماتی در میانه مرکز جانمایی می شوند.

چهار دلیل پشتیبانی از استقرار اوتلت مال‌ها:

1. 1. اوتلت مال‌ها یک زمینه دامپینگ مناسب برای موجودی‌های بیش از حد پیش‌بینی نشده و مازاد محصولات در انتهای هر فصل ایجاد می‌نماید. تحقیقات صنعتی نشان می‌دهد که کالاهای مازاد و آسیب‌دیده 15 درصد از محصولات کالاهای اوتلت را در بر می‌گیرد.
2. 2. برندها از طریق اوتلت مال‌ها حیطه بازار رسمی خود را گسترش می‌دهند و مشتریان بازار غیرقانونی را به مشتریان طبقه حساس به قیمت خود تبدیل می‌نمایند.
3. 3. تولیدکنندگان از طریق اوتلت ‌مال‌ها قدرت فروشندگان اولیه خود را به چالش می‌کشند و اوتلت‌های هریک از آن‌ها را تنظیم می‌نمایند.
4. 4. در نهایت تولیدکنندگان می‌توانند از فروش اوتلت و از طریق توزیع دوگانه، بازار ساده و سودآوری داشته باشند. مشتریانی که خدمات بیشتری را خواهان هستند، می‌توانند از خرده‌فروشی‌های اولیه خرید نمایند و با پرداخت هزینه بالاتر خدمات بهتری دریافت نمایند و مشتریانی که خدمات کمتری را مطالبه می‌نمایند، می‌توانند از اوتلت مال‌ها خرید خود را با هزینه پایین‌تر انجام دهند.

برخی از معروف‌ترین اوتلت مال‌های دنیا عبارتند از:

–           Sanfrancisco Outlet mall

–           Toronto premium outlets

–           Orlando Premium Outlet mall

–           Silver Sands Premium Outlets

–           Vaughan Mills

–           San Marcos Premium Outlets

شعار اوتلت مال‌ها این است که «در این مراکز خرید همه مراجعین، محصولات خریداری شده خود را حمل می‌کنند» و این بدین معناست که تمامی مراجعین آن می‌توانند به محصولات موردنظر خود دست یابند. اگرچه شدت رقابت قیمت و نزدیکی برندهای مختلف در اوتلت مال‌ها بر روی سودآوری هریک تأثیرگذار است و ممکن است سودآوری اوتلت مال‌ها را برای برندهای مختلف کاهش دهد، اما افزایش تعداد هرروزه این مراکز خرید به معنای موفقیت برندهای مختلف در کنار یکدیگر بوده و این گونه مراکز خرید به عنوان یکی از پتانسیل‌های نوین در بازار و فروش محصولات به شمار می‌رود.